መላው የወላይታ ተወላጆች እንኳን ደስ አላችሁ!!!
ጊፋታ የዓለም ህዝቦች ቅርስ!!!
ጊፋታ ከዚህ በኋላ የወላይታ ብቻ ሳይሆን የዓለም ህዝቦች ቅርስ ነው።
የወላይታ የዘመን መለወጫ በዓል "ጊፋታ" በዓለም ቅርስነት ተመዘገበ።

በሕንድ፣ ኒው ዴልሂ እየተካሄደ በሚገኘው 20ኛው የተባበሩት መንግሥታት የትምህርት፣ የሳይንስና የባሕል ድርጅት (ዩኔስኮ) የማይዳሰሱ የባሕል ቅርሶች ጥበቃ ኮሚቴ ጉባኤ ላይ ኢትዮጵያ በዓለም ቅርስነት እንዲመዘገብ ያቀረበችው የወላይታ የዘመን መለወጫ በዓል "ጊፋታ" በሰው ልጅ የማይዳሰሱ የባሕል ቅርሶች ዝርዝር ስር ተመዝግቧል። "ጊፋታ" በወላይታ ዘንድ ትልቅ ስፍራ የሚሰጠው ታላቅ በዓል ሲሆን፣ ከትውልድ ወደ ትውልድ ሲተላለፍ የመጣ የሕዝቡ የማንነት መገለጫ የሆነ የአሮጌው ዓመት ማብቂያና የአዲሱ ዓመት መጀመሪያ የመሸጋገሪያ በዓል ነው፡፡ ጊፋታ እድሜ፣ ጾታ፣ ሃይማኖት ወይም ሌላ ማኅበራዊ ደረጃ ሳይለይ ለሁሉም ሠላም እና ማኅበራዊ ትሥሥር አስተዋጽኦ በማድረግ በዩኔስኮ የተለዩትን ዘርፎች ያካተተ ሁሉን አቀፍ ተግባራትን በማበረታታት የሚከበር በዓል መሆኑ በዓለም ቅርስነት እንዲመዘገብ አስችሎታል።

ጊፋታ በደቡብ ኢትዮጵያ ክልል በወላይታ ብሔር የሚከበር የብሔሩ ይዘን መለወጫ በዓል ነው። ይህ በዓል በየዓመቱ በመስከረም ወር ይከበራል። በዚህ አከባበር ወላይታዎች አዲሱን አመት ተቀብለው አሮጌውን ያሰናብታል። ጊፋታ ማለት “መጀመሪያ” ማለት ሲሆን ከአሮጌ ወደ አዲስ፣ ከጨለማ ወደ ብርሃን የሚያሻግር እንደ ድልድይ ይቆጠራል። በጊፋታ ወቅት፣ ወላይታዎች ይጨፍራሉ እና በባህላዊ ምግቦች ይደሰታሉ። የጊፋታ ፋይዳ ያለፉትን ጉዳዮች ማስወገድ እና እንደገና መጀመር ፣ ያለፉትን አለመግባባቶች ማስታረቅ እና የቤተሰብ እና የማህበረሰብ ግንኙነቶችን ማጠናከር ነው።

በወላይታ ዘመን አቆጣጠር መሠረት የንጉሣዊው አማካሪዎች አሮጌው ዓመት ሲቃረብ በቆጠራ ባለሙያዎች ወደ ቤተ መንግሥት ይጠራሉ። ከዚያም የንጉሣዊው አማካሪዎች የጨረቃን ዑደት ሥረ መሠረት ለማወቅ በሌሊት ወጥተው የጨረቃን አራት ክፍሎች ማለትም (poo'uwa, xumaa, xeeruwa, Goobanaa) በል ይለያሉ። ከዛም የዓመቱን ቁጥር ያላቸውን ምልክቶች ይዘው መጥተው ሙሉውን ሙሉ ጨረቃ ይጠብቃሉ። የጨረቃ ዑደት ለንጉሱ እና ለአማካሪዎቹ ያስታውቃሉ። ቀኑን በትክክል ለንጉሡ ከነገሩ በኋላ ሽልማታቸውን ይዘው ወደ ቤታቸው ይመለሳሉ፤ ንጉሡም የበዓሉን አቀራረብ ለሕዝቡ በአዋጅ በገበያና በሕዝብ ስብሰባ ይነገራል።